ما که پاسخی بهتر و مناسب‌تر از حجت‌الاسلام حاج علی اکبری سراغ نداشتیم؛ رئیس تنها سازمان تخصصی کشور در امور جوانان و مشاور رئیس جمهور.آخر یک سازمان ملی جوانان که بیشتر نداریم؛ تنها سازمانی در کشور که مستقیما مسئولیت، ماموریت و حوزه مخاطبش ماییم: جوان‌ها.
ایشان هم با محبتی که نسبت به بروبچه‌های همشهری جوان داشتند، با وجود فشار کاری برنامه‌های هفته جوان، ما را در دفتر خودشان پذیرفتند و یک مصاحبه اختصاصی مهمانمان کردند؛ مصاحبه‌ای که در آن از سیاست سازمان و خدماتش برای جوانان صحبت شد تا پژوهش‌های انجام شده، طرح امنیت اجتماعی و آخر سر هم خبرهای خوشی برای نسل جوان. جای شما خالی، در یک فضای صمیمی و یک صحبت داغ، کلی مطلب خواندنی درآمد، که چکیدة آن را می‌خوانید.
- سؤال اول ما از طرف جوانانی است که خیلی توی باغ اخبار نیستند و از سازمان ملی جوانان این توقع را دارند که با توجه به اسمی که دارد یدک می‌‌‌کشد، برایشان چه خدمتی ارائه می‌شود؟ خصوصا حالا که نیمی از عمر دولت جدید هم گذشته.
ما موفق شدیم «سازمان ملی جوانان» را نسبت به موضوع و اقشار جوانان عوض کنیم. در واقع توقعی که از سازمان هست، این است که در درجه اول بتواند خوب ببیند؛ هم مسائل و هم اقشار را. مسائل جوانان بسیار متنوع و بلند است که هم شامل امتیازات و نقاط قوت جوان ایرانی است و هم شامل نقاط ضعف و کاستی‌ها. ما برای رصد سعی کردیم هم پژوهش سازمان و هم تعامل‌مان با دستگاه‌‌های مختلف را تقویت کنیم.
- مرحله رصد کردن به پایان نرسیده؟
نه، هنوز داریم انجام میدهیم.ما برای یک برنامه متوازن و همه جانبه‌نگر، نیازمند یک رصد جامع هستیم.
- در واقع همچنان این سیاست سازمان ادامه دارد که به هیچ وجه وارد کار اجرایی نمی‌شود.
با همین نگاهی که عرض کردم، بله. ما در اینجا فقط یک کلید واژه داریم و آن «نگاه رنگین‌کمانی» است؛ دیدن همه اقشار و طیف‌های جوانان و دیدن همه مسائل آنها.
ذیل این کلمه دو لطیفه هست:
1 ـ به رسمیت شناختن سلیقه‌ها و تنوع نیازهای جوانی 2 ـ توجه به اینکه متن این رنگ‌ها، رنگ سفید است؛ یعنی یک نگاه مثبت و روشن متکی به فطرت پاک و زلال.
- در بطن جوانی عجله و شتاب و بی‌‌تابی وجود دارد و جوان‌ها می‌خواهند همه چیز را بدانند، که همه اینها درست ولی برای ما نهایتا چه کاری انجام می‌شود؟
شاید از جوان، سرعت انتظار برود ولی از سازمان کسی نباید این توقع را داشته باشد. چون اینجا بناست برای جوانان فکر بکند و به یک منطق درست برنامه‌ریزی در حوزه آنان دست پیدا کند. سازمان ما نه در ماموریتش و نه در توانش، کار اجرایی نیست. ما قرار نیست جای هیچ دستگاه فرهنگی، اقتصادی، اجتماعی و عمومی کار بکنیم و به جای آنها پاسخگو باشیم. از سازمان باید توقع نقشه و برنامه و سیاست در درجه اول داشت.
مثلا مسئله ازدواج؛ در مسئله ازدواج شخص جوان سهم دارد، خانواده سهم دارد، نهادهای مدنی سهم دارد، دولت هم یک سهمی دارد. کار ما هم رصد است. ما در رصدمان به این نتیجه رسیده‌ایم که دولت سهم خودش را در این زمینه کامل انجام نداده است.به این نتیجه رسیده‌ایم که وزارت آموزش و پرورش وظیفه خودش را در این زمینه انجام نداده.
مهم‌ترین مهارت‌ها در یک زندگی کامیاب را بچه‌ها باید در یک دوره تحصیلی و از همه مهم‌تر دوره دبیرستان آموزش ببینند. ما می‌آییم یک سیاست و برنامه برای آن دستگاه خاص که در مثال ما آموزش‌وپرورش است پیاده میکنیم و این را با مصوبه‌ای که از شورای عالی جوانان می‌گیریم، تصویب میکنیم.
- این چیزی که الان شما فرمودید، واقعا انجام شده؟
بله این مورد در شورای عالی جوانان تصویب شده. ما 12 مورد تصویب کرده‌ایم.
- برای همین آموزش و پرورش؟
از این 12 برنامه یکی‌اش همین آموزش و پرورش است. البته توی بند آموزش، آموزش و پرورش و آموزش عالی آمده. حالا اینها باید توی کتاب‌‌های درسی‌شان این را وارد کنند.
- نتایج رصدهای شما محرمانه است؟
بررسی‌های ویژه، حوزه‌هایی مثل آسیب‌های اجتماعی و این دست، بیشتر چیزهایی است که ممکن است جنبه محرمانه پیدا کند. مثلا ما در حوزه ابتلای جوانان به موادمخدر به سبک جدید، پژوهش‌های جدی‌ای انجام داده‌ایم که بخش بسیار کمی از آن قابل ارائه است.
- حالا از چه طریقی اعلام می‌شود؟
در مراحل مختلف به سبک‌های مختلف. مثلا ما همین‌جا 13 نشست تخصصی برگزار کردیم که نتایج پژوهش‌ها با حضور پژوهشگران در حضور متخصصین اعلام شد.
- پس شما شأن سازمان را بیشتر پژوهشی و رصدخانه‌ای می‌بینید و نه اجرایی. در نتیجه اگر در حوزه جوانان خلأ یا نقصی مشاهده شود، سازمان هیچ مسئولیت و وظیفه‌ای در پاسخ‌گویی آن برای خودش قائل نیست؟
خیر، ما یک مقدار جلوتر رفتیم. صرفا پژوهش و رصد نیست. از رصد شروع می‌شود و طبق فرآیندی که عرض کردم ما تا نقطه برنامه‌ریزی می‌رویم که به فضل الهی این برنامه‌ریزی تا 2 سال آینده ثمراتش معلوم خواهد شد. یعنی علاوه بر پژوهش، رساندن آن به یک بسته برنامه‌ای ثمربخش، پیچیده‌تر است.
- در حوزه جوانان فقط یک نهاد است که با تیتر و اسم جوانان شناخته می‌شود که ظاهرا می‌فرمایید آن نهاد خود را از شأن پاسخ‌گویی کاملا مبرا می‌داند.
همین‌طور است. ما فقط در حوزه ماموریت و وظایف خود باید پاسخگو باشیم. اما اقدام برای جوانان را یک وظیفه ملی و همگانی می‌دانیم که هر بخش آن یک دستگاه مسئول و ذی‌ربط پاسخگو دارد. مثلا حق مسکن را باید از وزارت مربوطه خواست،حق آموزش و پرورش را همین‌طور، تربیت بدنی و ورزش یک سازمان دارد. در حوزه آسیب‌ها متولی مشخص است.
آیا ما می‌توانیم در ساختار کشور یک سازمان برای جوانان داشته باشیم که بخواهد در این حوزه پاسخگو باشد؟ در واقع شما یک برش جمعیتی را انتخاب کرده‌اید با 24میلیون و 924هزار نفر جوان بین 14 تا 29 سال. چیزی به نام وزارت جوانان یک شوخی است. کشورهایی هم که تشکیل داده‌اند، وزارت جوانانشان عملا همین تربیت بدنی ماست و می‌گویند وزارت جوانان و ورزش. ما یکی از پیشرفته‌ترین مدل‌ها را داریم، اگر خوب کاملش کنیم.
- این طرح‌های امنیت اجتماعی که نیروی انتظامی اجرا کرد را در نظر بگیرید، سازمان ملی جوانان نسبت به آن موضع له یا علیه دارد؟ آیا آن را اعمال می‌کند و اصلا جایگاه قانونی‌اش را دارد؟ وقتی طرحی به نام امنیت اجتماعی در حوزه جوانان انجام می‌شود، می‌شود چنین برداشتی کرد که سازمان ملی جوانان حامی آن طرح است؟
در ارتباط با این طرح امنیت اجتماعی، نظام خوشبختانه در این مورد به یک برنامه رسیده. در این برنامه جامع، سهمی هم برای ما تعریف شده؛ یعنی در واقع یک مدل ملی تعریف شده برای مواجهه با پدیده ابتذال.
- سازمان چه سهمی در این برنامه کل دارد؟
14وظیفه برای ما مشخص شده که عمدتا همان رصد و وظایف سازمانی ماست.
بعد از اینکه نیروی انتظامی طرحش را اعلام کرد، ما معتقد بودیم توی آن بخش مبارزه با اراذل و اوباش موضوع بسیار خوب و مورد حمایت همه‌جانبه بود. کاری ندارم به نحوه عملکرد.
ولی موضوع بسیار خوبی بود و امیدواریم ان‌شاءالله آن را کامل کنند و بعید می‌دانم احدی نسبت به این موضوع بحثی داشته باشد. در فصل دومش که در واقع مواجهه با الگوهای پوشش و رفتارهای اجتماعی بود که در آن یک‌جوری امنیت فرهنگی خانواده‌ها به خطر می‌افتد، اینجا رتبه‌بندی، درجه‌گزاری و نوع مواجهه، خب بالاخره چیزی است که بسیار مهم است.
ما اینجا ضمن اینکه موافق با اصل مسئله هستیم، ولی معتقدیم در بین روش‌ها حتما باید از بهترین روش استفاده کرد. باید با توجه به روان‌شناسی جوان و بالاخره مراعات حال جوانان این کار انجام شود تا ما شاهد یک پاسخ خوب باشیم. در این بخش هم ما شروع کردیم به بررسی. الان سازمان ما چند بررسی در این حوزه انجام داده. مثلا با دخترخانم‌هایی که مورد تذکر واقع شده بودند، صحبت کرده که چه‌جوری بوده. آیا برخورد خوب بوده یا بد.
- نتایج کار چی بوده؟
خب نتایج‌اش را باید ببینیم که آیا دوستان صلاح می‌دانند مطرح شود یا نه. چون نهایتا ما این نتایج را باید همراه با تحلیل به خود نیرو منتقل کنیم؛ ما بی‌تفاوت نیستیم. اما اگر منظور از ورود به مسئله این است که ما یک بلندگویی بگیریم دستمان و وسط افکار عمومی شروع کنیم به اعلام موضع مثبت یا منفی، ما این را مواجهه کارشناسانه یا موثر نمی‌دانیم.
- بالاخره نگفتید اگر اقدامی شد علیه جوان یا به نفع او، آیا می‌شود به نوعی تایید ضمنی سازمان را پشت آن کار دید؟
نه، به هیچ‌وجه نمی‌شود گفت که اگر یک اتفاقی در حوزه جوان دارد می‌افتد ما الزاما موافق آن هستیم. اما توی آن موضوع خاص سازمان وظیفه دارد که بررسی بکند. موظف است که نتیجه بررسی‌هایش را به سازمان‌های مسئول اطلاع دهد. بالاخره یک حقی از حقوق جوانان روی زمین مانده و نهادی نسبت به جوان وظیفه‌ای دارد که آن وظیفه را درست انجام نمی‌دهد، سازمان وظیفه دارد که به آن دستگاه مربوطه یادآوری کند.
حالا یا از طریق طرح در هیأت دولت، تذکر رئیس‌جمهور به آن نهاد خاص، مذاکره با مسئولان دستگاه و... ما تلاشمان این است که عمدتا در تعامل بین دستگاهی و بدون کشاندن به عرصه عمومی و کارهای ژورنالیستی مسائل را حل کنیم، مگر اینکه خسارت و کوتاهی در حوزه جوانان پیش آید که آن نهاد هم مسئولیت خودش را قبول نکند و کوتاهی کند، آن وقت وظیفه سازمان است که جوانان و افکار عمومی را مطلع کند. اگر به چنین نقطه‌ای برسد، این کار را انجام می‌دهد.
- پس با توجه به رصدهایی که دارد انجام می‌شود، اگر مجموعه‌هایی بخواهند یک کار مطالعاتی، آماری و تحقیقاتی در حوزه جوانان انجام بدهند، بهترین مکان برای مراجعه، سازمان ملی جوانان است؟
حتما همین‌طور است.
- ما هم توی همشهری جوان با توجه به مخاطبانمان، پرونده‌های مختلفی داریم که می‌خواهیم در حوزه جوانان، وارد آنها شویم.
سازمان هم یک خزانه مطالعاتی از گذشته دارد که می‌تواند در اختیار بگذارد. خیلی وقت‌ها مراجعه دوستانی مثل شما به ما نشان می‌دهد که در یک زمینه‌ای خلأ مطالعاتی، سیاست‌گذاری و برنامه‌ریزی داریم و بلافاصله باید وارد شویم.
خیلی جاها مراجعه شما برانگیزاننده سازمان در انجام وظایفش خواهد بود. ما معتقدیم پژوهش درحوزه جوانان کار یک مجموعه نیست. لذا ما با مراکز پژوهشی و دانشگاه‌ها مذاکره میکنیم و در دل خود دانشگاه‌ها مراکز پژوهشی تشکیل میدهیم.
در دانشگاه تهران رشته مطالعات جوانان را تاسیس کردیم. از برکات پیگیری سازمان بوده و امسال در مقطع فوق‌لیسانس فارغ‌التحصیل می‌شوند و پیگیر مقطع دکترایش هستیم. در حوزه مقدس علمیه قم مرکز مطالعات جوانان راه‌اندازی کردیم.
ما یک بررسی هم داشته‌ایم که اولین بار است مطرح می‌کنم تا شما خبرش را هم بزنید. اما بررسی‌های ما نشان می‌دهد که ما به اردوگاه‌های بزرگ که فضای مفرح و جذابی به وجود آورد نیاز داریم. در استان گیلان یک قطعه بهشتی شناسایی شده که یک طرفش دریا و یک طرفش جنگل است.
با استانداری و نهادهای مربوطه صحبت کرده‌ایم و آقای رئیس‌جمهور هم مساعدت کرده‌اند که یک اردوگاه ملی 50هکتاری به نام حضرت علی(ع) در آنجا ایجاد شود، ما این نیاز را کشف کرده‌ایم و به عنوان الگو ادامه هم میدهیم ولی اجرای آن به دست دیگران خواهد بود. ما می‌خواهیم یک اردوگاه ملی در طراز جوان ایرانی آماده شود که مطمئنا توریستی خواهد شد و آمادگی پذیرش از دیگر کشورها را هم خواهد داشت.
این کار مثل تأسیس همان رشته دانشگاهی است. همچنین تاسیس خبرگزاری برنا که روز ولادت حضرت علی اکبر(ع) رسما شروع به کار می‌کند، از جمله اقدامات سازمان در این زمینه است.
ان‌شاءالله در آینده دادگاه ویژه جوانان در دست اقدام است و خودم پشت سرش ایستاده‌ام که قانون مجازات اسلامی با نگاه جوانانه بازنگری شود و یک گروه تخصصی داریم برایش آماده میکنیم. نتیجه‌اش پیشنهادهایی برای قانونگذاری خصوصا در بخش تعزیرات خواهد شد که معتقدیم می‌تواند با روان‌شناسی و ویژگی جوان منطبق شود.
معتقدیم رسیدگی به پرونده جوان با دیگران فرق می‌کند، البته قوه قضائیه تا 18سال را در کانون اصلاح و تربیت به طور ویژه بررسی می‌کند ولی ما معتقدیم که تا 25سال هم می‌تواند ادامه پیدا کند.
کار ما خیلی پیچیده و نفس‌گیر است و ما به شدت تحت فشار افکار عمومی هستیم. همان‌طور که نوبت قبل هم به شما گفتم که سازمان در سایه است، اخیرا دیدم همان عنوان را برای ما یکی از رسانه‌ها زده بود، البته با این نگاه که در سایه است یعنی در جریان نیست؛ اما این معنایش همان سربازی گمنام امام زمان(عج) است.
